Trong hàng trăm bức ảnh tư liệu trưng bày tại Triển lãm ảnh Hải Phòng Xưa và Nay diễn ra từ ngày 7 đến 17-5, tại Nhà thông tin thành phố có nhiều bức ảnh quý ghi lại những thời khắc lịch sử quan trọng của Hải Phòng, từ thời kì Pháp thuộc cho đến Hải Phòng ngày nay: hiện đại, năng động, đang chuyển mình lên những tầm cao mới trong thời kỳ công nghiệp hóa - hiện đại hóa đất nước. Đến với triển lãm, người xem có cái nhìn bao quát về hơn một Hải Phòng từ quá khứ với những người con anh dũng, kiên cường làm nên lịch sử tới sự phát triển vượt bậc của thành phố Cảng trong tương lai…

Triển lãm ảnh bao gồm trên 160 bức ảnh với 52 bộ ảnh và 2 mảng nội dung bố cục: Hải Phòng Xưa và Nay, tập trung vào sự phát triển của thành phố qua các dấu ấn lịch sử quan trọng. Đó là thời điểm những năm cuối thế kỉ XIX - đầu thế kỉ XX, đánh dấu bằng những công trình xuyên thế kỉ như: Nhà hát lớn, Quán hoa, dải trung tâm… cho đến những năm tháng hào hùng, đấu tranh không khoan nhượng của quân và dân ta trong thời gian 300 ngày tập kết của quân viễn chinh Pháp theo Hiệp định Giơ-ne-vơ.

Hình ảnh người phụ nữ nông dân đầu đội thúng, chứng kiến những đoàn xe tăng quân đội thực dân Pháp rút khỏi Hải Phòng hay biển người cờ hoa vẫy chào những đoàn quân tiến vào giải phóng thành phố từ các cửa ô ngày 13-5-1955... là những khoảnh khắc lịch sử gây ấn tượng mạnh với người xem. Bên cạnh những bức ảnh tư liệu về các công trình kiến trúc xưa là các bức ảnh chụp lại kiến trúc đó hiện nay để người xem dễ dàng so sánh, thấy được sự thay đổi của lịch sử qua lớp bụi thời gian.

Mảng ảnh Hải Phòng xưa là các công trình kiến trúc tiêu biểu của Hải Phòng cuối thế kỉ XIX - đầu thế kỉ XX như: Nhà hát lớn, Nhà Kèn, sông Lấp, cầu Đồ Sơn, Nhà máy điện Cửa Cấm đầu tiên ở Đông Dương, Nhà máy Tơ, Nhà máy xi măng Đông Dương, trụ sở các hãng vận tải, công ty tài chính lớn, bến cảng, đại lộ, trường học… Đây đều là những công trình “hoành tráng”, nổi bật không chỉ ở Hải Phòng mà còn nổi tiếng khắp xứ Đông Dương. Nhiều công trình kiến trúc hiện nay vẫn còn tồn tại gần như nguyên vẹn nhưng cũng có nhiều công trình theo thời gian hay chiến tranh mà biến mất.

Ông Phạm Tuệ - một trong những người sưu tầm hàng nghìn bức ảnh tư liệu về Hải Phòng chia sẻ: Với mong muốn tái hiện nguyên vẹn một giai đoạn lịch sử quan trọng của Hải Phòng, ông đã dành 10 năm sưu tầm ảnh từ các trang mạng cho đến các cuốn sách lịch sử của Pháp được bạn bè gửi tặng. Trên cơ sở những bức ảnh sưu tầm được, ông tìm đến những công trình đó ngày nay, chụp lại ở góc độ giống như trong ảnh nhất để có sự so sánh, đối chiếu. Đối với ông, khó nhất là chú thích những sự kiện liên quan đến bức ảnh: ngắn gọn nhưng biểu đạt đầy đủ ý nghĩa lịch sử của nó.

Những bức ảnh ông Tuệ mang đến triển lãm đều mang trong mình câu chuyện, kỉ niệm sâu sắc. Đó là câu chuyện của một người Pháp ngoại quốc tìm về gốc gác Việt Nam của mình, tìm thấy ông nội và gia đình của mình tại An Lão, thăm lại ngôi trường xưa nơi ông nội đã từng học tập, nay là Trường TH Nguyễn Tri Phương. Qua đó, cho thấy một Hải Phòng nồng hậu, nhân văn, là nơi cho tình hữu nghị, đoàn kết và phát triển. Hay là những tâm sự chân thành về khó khăn khi đi tìm dấu tích kiến trúc cổ để chụp lại ảnh của ông Tuệ…

Đặc biệt, triển lãm lần đầu tiên đưa ra hình ảnh và tư liệu trích dẫn để góp phần xác định năm hoàn thành của Nhà hát lớn Hải Phòng - một công trình văn hóa biểu tượng của thành phố. Theo một số tài liệu nghiên cứu, Nhà hát lớn Hải Phòng bắt đầu xây dựng từ năm 1904 và hoàn thành vào năm 1912. Tuy nhiên, theo ông Phạm Tuệ thì: “Các tài liệu của Pháp khẳng định Nhà hát lớn được khánh thành vào năm 1900. Như vậy, có thể tin rằng, Nhà hát lớn Hải Phòng được hoàn thành ít nhất vào năm 1900, sau Nhà hát lớn Sài Gòn và trước Nhà hát lớn Hà Nội”. ông Tuệ còn chụp lại cuốn Đông Dương ngày ấy 1898-1908 của tác giả Claude Buorrin, trong đó có đoạn ghi chép về năm khánh thành Nhà hát lớn là tháng 9-1900.

Không chỉ có những bức ảnh các công trình nổi tiếng mà triển lãm còn có rất nhiều ảnh tư liệu ghi lại những thời khắc đã đi vào lịch sử. Đó là bức ảnh quý mô tả cảnh quân ta tiến vào giải phóng thành phố từ các cửa ô chính (phía cầu Hạ Lý và Kiến An) qua ống kính của các phóng viên trong và ngoài nước hay những khoảnh khắc yên bình của người dân khi giao chuyển nhưng cũng có những bức ảnh ghi lại trận chiến đấu không khoan nhượng của quân và dân ta trên những công trình công nghiệp quan trọng để bảo vệ thành phố.

Trong mảng ảnh: Hải Phòng nay là những bức ảnh tái hiện một Hải Phòng hiên ngang nơi đầu sóng ngọn gió, thành phố của “gió Duyên hải” - lớp lớp người con lên đường vào Nam theo tiếng gọi của tổ quốc, thành phố của những đột phá mới từ Khoán 10 Đoàn Xá, Kiến Thụy, cho đến những công trình chiến lược đang được xây dựng, cất cánh lên những tầm cao mới.

Triển lãm ảnh Hải Phòng Xưa và Nay điểm xuyết những lát cắt, những thời khắc chuyển mình của lịch sử bằng hình ảnh đầy ắp ý nghĩa nhân văn, ghi lại những dấu mốc, chặng đường vẻ vang của Hải Phòng, để từ đó người xem chiêm nghiệm, đối chiếu giữa những gì đã kinh qua và những thách thức ở phía trước. Mỗi bức ảnh là một góc nhìn rộng của những người con yêu mến Hải Phòng. Mỗi bức ảnh mang trong mình câu chuyện riêng chờ người xem khám phá...